- Rusland heeft vele drone- en raketaanvallen uitgevoerd op infrastructuur in Oekraïne.
- Om wapenvoorraden aan te vullen heeft het Russische leger ook voldoende microchips nodig.
- De controle over cruciale technologie voor moderne wapens wordt in toekomstige conflicten alleen maar belangrijker.
- Lees ook: Rusland verliest zijn status als politieke grootmacht en dat biedt extra kansen voor China, volgens rapport van denktank
Rusland veranderde afgelopen najaar van strategie in de oorlog tegen Oekraïne en richtte zich op grootschalige raketaanvallen.
Met golven van exploderende drones en het afvuren van langeafstandsraketten probeerde Rusland het elektriciteitsnetwerk van Oekraïne te vernietigen, het Oekraïense leger te overweldigen en de bevolking te terroriseren.
Tot nu toe heeft het Russische leger duizenden raketten en drones afgevuurd op cruciale Oekraïense infrastructuur en stadscentra. Daarbij zijn honderden burgers gedood en verwond.
Door al die aanvallen zijn de Russische raketvoorraden flink geslonken. Westerse sancties maken het lastig voor Moskou om een kleine en essentiële component van modern wapentuig te kopen of te fabriceren: microchips.
De moeite die Rusland heeft om computerchips te vinden voor zijn wapens, maakt duidelijk dat de beschikking over essentiële technologie in een eventueel toekomstig conflict tussen de VS en China ook van groot belang zal zijn.
Russische raketaanvallen en microchips
Een Oekraïense militair met elektronica van een vernietigde Russische T-90M-tank. Foto: Oleksii Chumachenko/Anadolu Agency via Getty Images.
Veel Russische wapensystemen bevatten in het westen gemaakte microchips en processoren, ook de meest geavanceerde raketten en vliegtuigen. Zo kan de veelgebruikte drone Orlan-10 informatie verzamelen op het slagveld dankzij in het westen gemaakte onderdelen.
Hoewel de Russische voorraad moderne precisiewapens afneemt, maakt Rusland nog steeds raketten. Eind vorig jaar meldden Oekraïense inlichtingendiensten dat Russische fabrieken gemiddeld 40 nieuwe raketten per maand produceren sinds het begin van de oorlog. Dat is misschien voldoende om door te gaan met aanvallen, maar waarschijnlijk te weinig om betekenisvolle steun te verlenen bij grootschalige offensieven.
De uitgebreide sancties die westerse landen hebben opgelegd sinds het begin van de oorlog, hebben de Russische wapenproductie lamgelegd. De situatie is zo nijpend geworden dat Moskou oudere wapens begint te strippen om daar microchips uit te halen voor nieuwe raketten. In de zoektocht naar microchips wordt zelfs een beroep gedaan op niet-militaire apparaten als koelkasten en vaatwassers.
Dat betekent dat het Russische leger naarmate de oorlog vordert, minder geavanceerde wapens heeft om Oekraïne te bevechten, terwijl het Oekraïense leger juist steeds meer geavanceerde wapensystemen krijgt van het westen.
Computerchips: technologische race die zorgt voor geopolitieke spanningen
Een wafel van 300mm voor de productie van halfgeleiders bij een TSMC-stand tijdens een conferentie in China. Foto: Yang Bo/China News Service via Getty Images.
Alle geavanceerde militaire hardware is voorzien van computerchips. Die zijn van belang voor tal van zaken: van communicatie en navigatie, tot gericht vuren. Ondanks de wereldwijde afhankelijkheid van microchips, is de markt extreem klein, zeker voor de chips die nodig zijn voor geavanceerde precisiewapens.
De positie van het Nederlandse bedrijf ASML maakt duidelijk hoe exclusief de markt voor microchips is. ASML maakt chipmachines die extreem dunne lijntjes etsen op siliciumplaten. Het is het enige bedrijf dat hiervoor zogenoemde EUV-machines maakt (extreme ultraviolet), waarmee op grote schaal nog kleinere en meer krachtige chips kunnen worden gemaakt.
De machines kosten zo'n 200 miljoen euro per stuk. Er zijn ook maar een paar bedrijven die ze kunnen kopen en er geavanceerde halfgeleiders mee kunnen maken, zoals Samsung in Zuid-Korea, Intel in de VS en TSMC in Taiwan.
TSMC is de grootste halfgeleiderproducent ter wereld en maakt volgens hoogleraar Chris Miller van Tufts University zo'n 90 procent van de meest geavanceerde halfgeleiders en een derde van alle nieuwe computerkracht per jaar.
Een eventuele confrontatie tussen de Verenigde Staten en China vanwege de status van Taiwan, zal grote impact hebben, op het moment dat hierdoor de export van geavanceerde halfgeleiders vanuit Taiwan wordt geraakt. Zowel de VS als China zouden moeite krijgen geavanceerde wapensystemen en munitie te vervangen, als de aanvoer van microchips stokt.
President Joe Biden brengt een bezoek aan de halfgeleiderfabriek van TSMC in Phoenix. Foto: BRENDAN SMIALOWSKI/AFP via Getty Images.
"Een oorlog of conflict dat leidt tot een blokkade van Taiwan, heeft niet alleen grote impact hebben op de technologiesector, maar voor vrijwel alle industriële bedrijvigheid", zei Miller onlangs in een interview met The Verge.
"Het zal zeker catastrofaal zijn als Apple of AMD niet meer op TSMC kunnen rekenen, maar ook de productie van vaatwassers, magnetrons en auto's komt dan in groot gevaar", stelt hoogleraar Miller. Een productiecrisis van halfgeleiders zou een vergelijkbare schok teweegbrengen als de beurscrash van 1929.
De VS en zijn bondgenoten proberen China te beperken in de mogelijkheden om geavanceerde halfgeleiders te produceren om zo de militaire ambities van Beijing te frusteren.
De VS, Japan en Nederland hebben eerder dit jaar afgesproken de export van chipmachines naar China aan banden te leggen en willen nog meer beperkingen instellen.
Ook investeren de VS vele miljarden om meer microchips te gaan produceren in eigen land, terwijl ook de Europese Unie een eigen strategie heeft geformuleerd in de vorm van de European Chips Act. Op zijn beurt zet ook China volop in op de eigen chipindustrie en verdere technologische ontwikkeling.
Kortom, microchips zijn onmisbaar voor hoogontwikkelde economieën. Die willen de levering zeker stellen om industrieën draaiende te houden en de slagkracht van hun legers te waarborgen.
